W erze cyfrowej, gdzie internet stał się nieodłącznym elementem codziennego życia, nowe wyzwania związane z uzależnieniami zyskują na znaczeniu. Dwa z najczęstszych i najbardziej niepokojących uzależnień XXI wieku to uzależnienie od seksu oraz uzależnienie od internetu. Oba te problemy, choć różne w swojej naturze, mają wspólny mianownik w postaci nadmiernej i destrukcyjnej potrzeby zaspokojenia swoich pragnień, co może prowadzić do poważnych konsekwencji. Jak walczyć z takimi nałogami? Skupimy się na tym w tym artykule.
Dlaczego tak wiele osób wpada w uzależnienia behawioralne?
Wzrost liczby osób wpadających w uzależnienia behawioralne, takie jak uzależnienie od seksu czy internetu, wynika z kilku kluczowych czynników. Przede wszystkim, współczesne społeczeństwo oferuje nieograniczony dostęp do bodźców, co rozregulowuje układ nagrody w mózgu. Jesteśmy przyzwyczajeni do natychmiastowej gratyfikacji, dlatego trudno nam czekać. Chcemy wszystko mieć natychmiast, a chwilową przyjemność często stawiamy ponad długofalową satysfakcją. Internet i nowe technologie, choć mają wiele pozytywnych aspektów, wprowadzają do naszego życia intensywne bodźce w postaci nieograniczonego dostępu do informacji oraz treści rozrywkowych. Dla wielu osób, szczególnie tych z problemami emocjonalnymi, stresami czy niskim poczuciem własnej wartości, te bodźce stają się sposobem na ucieczkę od codziennych trudności i źródłem chwilowej ulgi.
Ponadto, społeczeństwo często nie dostrzega lub ignoruje subtelne oznaki uzależnienia, co utrudnia wczesne interweniowanie. W rezultacie, uzależnienia behawioralne mogą rozwijać się i pogłębiać, prowadząc do coraz poważniejszych problemów zdrowotnych i społecznych. Wiele osób nie radzi sobie ze stresem i życiowymi wyzwaniami, ale próbuje to ukryć, szukając prostych sposobów, aby poczuć się lepiej. Za idealnym życiem w social mediach czy łatwością w znajdowaniu kolejnych partnerów może jednak czaić się mroczna rzeczywistość.
Kiedy seks staje się uzależnieniem?
Seks staje się uzależnieniem, gdy kompulsywne zachowania seksualne zaczynają dominować w życiu człowieka, prowadząc do poważnych konsekwencji zdrowotnych i społecznych. Aby prawidłowo zdiagnozować seksoholizm, niezbędne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu przez wykwalifikowanych specjalistów terapii uzależnień lub psychoterapeutów. To pierwszy krok, żeby zacząć leczenie seksoholizmu, ale zazwyczaj dochodzi do niego bardzo późno. Wiele osób wypiera istnienie problemu, twierdząc, że po prostu ma taki temperament czy duże potrzeby seksualne. Często rozmawia się też z bliskimi, którzy zazwyczaj zauważają symptomy uzależnienia wcześniej niż sam seksoholik.
Uzależnienie od kompulsywnych zachowań seksualnych (seksoholizm) można rozpoznać, gdy w ciągu ostatniego roku występują co najmniej trzy z poniższych objawów:
- Silna potrzeba lub poczucie przymusu realizowania kompulsywnych zachowań związanych z seksem, mimo prób ich ograniczenia.
- Subiektywne przekonanie o utracie kontroli nad zachowaniami seksualnymi, objawiające się trudnością w powstrzymywaniu się od kompulsywnych działań oraz nad ich częstotliwością.
- Niepokój, rozdrażnienie lub pogorszenie samopoczucia przy próbach ograniczenia kompulsywnych zachowań seksualnych, które ustępują w chwili, gdy możliwe jest ich kontynuowanie.
- Poświęcanie coraz większej ilości czasu na kompulsywne zachowania seksualne, w celu uzyskania zadowolenia lub dobrego samopoczucia, które wcześniej osiągane było w znacznie krótszym czasie.
- Postępujące zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub dotychczasowych zainteresowań na rzecz kompulsywnych zachowań seksualnych.
- Kontynuowanie kompulsywnych zachowań seksualnych mimo ich szkodliwych następstw, takich jak problemy zdrowotne, psychiczne czy społeczne, o których osoba jest świadoma.
Ważne jest, aby te objawy nie były następstwem epizodu hipomanii lub manii, występujących w chorobie afektywnej dwubiegunowej.
Jak może wyglądać uzależnienie od komputera i Internetu?
Uzależnienie od komputera i internetu może przybierać różne formy, które znacznie różnią się od siebie, jednak wszystkie prowadzą do znaczących problemów zdrowotnych i społecznych. Kimberly Young, pionierka badań nad tym zjawiskiem, zidentyfikowała pięć głównych podtypów uzależnienia od komputera:
- Erotomania internetowa: charakteryzuje się kompulsywnym oglądaniem materiałów pornograficznych i uczestnictwem w chatach o tematyce seksualnej. Osoby uzależnione mogą spędzać długie godziny na przeszukiwaniu stron z treściami o charakterze erotycznym, co prowadzi do zaniedbywania innych aspektów życia.
- Socjomania internetowa: obejmuje uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych, takich jak chat-roomy, grupy dyskusyjne i social media, które zaczynają zastępować rzeczywiste relacje z rodziną i przyjaciółmi. Osoby uzależnione mogą obsesyjnie sprawdzać, czy pojawił się ktoś nowy w chat-roomie lub na forum grupy, a także panicznie reagować, gdy nie mają dostępu do internetu. Przykładem może być osoba, która wysyła i odbiera setki wiadomości dziennie.
- Uzależnienie od Internetu: dotyczy kompulsywnego korzystania z usług internetowych takich jak hazard online, gry sieciowe, aukcje czy zakupy on-line. Osoby uzależnione mogą spędzać godziny na hazardzie w kasynach sieciowych lub na zakupach, co prowadzi do problemów finansowych i osobistych.
- Przeciążenie informacyjne: wiąże się z nieustannym poszukiwaniem nowych informacji i przeszukiwaniem baz danych, co prowadzi do poczucia przytłoczenia i trudności w skupieniu się na innych zadaniach. Osoby uzależnione mogą spędzać długie godziny na przeglądaniu newsów, artykułów i innych źródeł informacji.
- Uzależnienie od komputera: obejmuje kompulsywne korzystanie z gier komputerowych, które mogą dominować w życiu osoby uzależnionej. Uczestnictwo w grach komputerowych, często z interakcją z innymi graczami w czasie rzeczywistym, może prowadzić do zaniedbywania obowiązków i relacji międzyludzkich.
Niezależnie od typu niezbędne jest leczenie uzależnienia od komputera i Internetu. Problem może początkowo wydawać się błahy, ale tego typu nałóg może przejąć kontrolę nad całym życiem osoby uzależnionej.
Uzależnienia behawioralne są niezwykle groźne, ponieważ mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, psychicznych i społecznych. Osoby dotknięte tymi uzależnieniami często doświadczają trudności w kontrolowaniu swoich zachowań, co może prowadzić do zaniedbywania obowiązków zawodowych, rodzinnych i społecznych. Uzależnienia takie jak seksoholizm czy uzależnienie od internetu mogą powodować izolację społeczną, depresję, lęki oraz poważne problemy finansowe. Warto więc zacząć je leczyć: im szybciej, tym lepiej.
