Problem uzależnienia od alkoholu dotyka milionów ludzi na całym świecie, przynosząc cierpienie zarówno osobom uzależnionym, jak i ich bliskim. Jednym z najczęściej zadawanych pytań w procesie zdrowienia jest kwestia kontrolowanego picia. Czy możliwe jest, aby osoba uzależniona, która przeszła terapię i na jakiś czas odstawiła alkohol, mogła wrócić do kontrolowanego picia? To skomplikowana kwestia, której warto bliżej się przyjrzeć.
Czym jest uzależnienie od alkoholu?
To pytanie budzi silne emocje, ponieważ w jego centrum znajduje się nie tylko sama osoba uzależniona, ale także nadzieje i oczekiwania jej otoczenia. Wielu bliskich chciałoby wierzyć, że „normalne picie” może być możliwe. Jednak doświadczenia terapeutów, badania naukowe oraz głosy osób trzeźwiejących pokazują, że dla większości alkoholików jest to nierealne.
Aby zrozumieć, dlaczego powrót do kontrolowanego picia jest tak trudny, należy przyjrzeć się naturze uzależnienia od alkoholu. Alkoholizm to choroba przewlekła, charakteryzująca się postępującą utratą kontroli nad spożywaniem alkoholu. Definicja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazuje, że uzależnienie obejmuje:
- Silne pragnienie spożycia alkoholu – tzw. głód alkoholowy.
- Trudności w kontrolowaniu picia – osoba nie jest w stanie zatrzymać się po „jednym drinku”.
- Rozwój tolerancji – potrzeba spożywania coraz większych ilości alkoholu, aby uzyskać ten sam efekt.
- Objawy odstawienne – fizyczne i psychiczne dolegliwości po zaprzestaniu picia.
Choroba ta dotyka zarówno ciała, jak i psychiki, prowadząc do trwałych zmian w funkcjonowaniu mózgu. Alkohol oddziałuje na układ nagrody, odpowiedzialny za odczuwanie przyjemności i motywację. W przypadku osoby uzależnionej układ ten zostaje „przestawiony”, a alkohol staje się głównym źródłem satysfakcji i ulgi. W efekcie osoba taka traci zdolność do „normalnego” picia – każda dawka alkoholu uruchamia cykl pragnienia i niekontrolowanej konsumpcji.
Mit kontrolowanego picia
Dla wielu alkoholików perspektywa całkowitej abstynencji bywa trudna do zaakceptowania. Trudno im sobie wyobrazić, że już nigdy w życiu nie sięgną po alkohol. Myśl o rezygnacji z alkoholu „na zawsze” wydaje się przytłaczająca i nierealistyczna. Łatwiej jest sobie wyobrazić rezygnację na jakiś czas, pełny detoks alkoholowy w Warszawie, a potem powrót do domu, do okazjonalnego picia, bo przecież „wszyscy tak robią”. W takich sytuacjach pojawia się kusząca idea kontrolowanego picia – powrotu do picia okazjonalnego, w niewielkich ilościach i tylko w określonych sytuacjach. Taka wizja często daje fałszywe poczucie nadziei, zarówno osobom uzależnionym, jak i ich bliskim. Jednak badania kliniczne i doświadczenia terapeutyczne jednoznacznie pokazują, że dla osób uzależnionych kontrolowane picie jest niemal zawsze niemożliwe. Dlaczego? Ponieważ alkoholizm to choroba, która nie znika – nawet po długim okresie abstynencji.
Neurobiologia uzależnienia
Uzależnienie od alkoholu prowadzi do trwałych zmian w funkcjonowaniu mózgu, zwłaszcza w układzie dopaminowym. U osoby uzależnionej nawet niewielka ilość alkoholu może aktywować układ nagrody w sposób, który wywołuje silne pragnienie dalszego picia. Oznacza to, że osoba taka nie odczuwa alkoholu w taki sam sposób jak ktoś, kto nigdy nie miał problemu z uzależnieniem. Nawet po latach abstynencji te zmiany nie zostają całkowicie cofnięte. Oczywiście pomocna jest interwencja terapeutyczna, taka jak leczenie alkoholizmu w Warszawie, jednak to nie rozwiązuje problemu raz na zawsze. Mózg „pamięta” alkohol jako źródło ulgi i przyjemności, a jego obecność w organizmie może wywołać lawinową reakcję, prowadzącą do nawrotu.
Psychologia kontrolowanego picia
Kontrolowane picie wymaga zdolności do stawiania sobie granic i ich przestrzegania. Osoby uzależnione często mają trudności z rozpoznawaniem tych granic, co jest jednym z kluczowych objawów choroby. Nawet jeśli początkowo uda się ograniczyć ilość spożywanego alkoholu, sytuacje stresowe, emocjonalne czy społeczne mogą prowadzić do utraty kontroli. Alkohol działa jako substancja, która osłabia zdolność do podejmowania racjonalnych decyzji, co dodatkowo utrudnia trzymanie się wyznaczonych ograniczeń.
Wiele badań wskazuje, że osoby uzależnione, które próbują kontrolowanego picia, zazwyczaj wracają do nałogowych wzorców. Przykłady takich badań to:
- Badania dr. Williama R. Millera: analiza tysięcy przypadków pokazała, że próby kontrolowanego picia u osób uzależnionych kończą się nawrotem w ponad 90% przypadków. Alkoholik, który ponownie sięga po alkohol, bardzo szybko traci zdolność do jego ograniczenia.
- Projekt MATCH (1997): to jedno z największych badań nad leczeniem uzależnień wykazało, że osoby dążące do abstynencji osiągały znacznie lepsze wyniki zdrowotne i emocjonalne niż te, które próbowały kontrolowanego picia. Nawet przy intensywnym wsparciu terapeutycznym, próby ograniczonego spożycia alkoholu były nieskuteczne.
Każda dawka alkoholu u osoby uzależnionej zwiększa ryzyko nawrotu. Dlaczego? Ponieważ proces trzeźwienia polega na całkowitym przerwaniu cyklu uzależnienia. Nawet niewielkie ilości alkoholu mogą zniweczyć postępy w leczeniu, prowadząc do odnowienia dawnych wzorców picia i nawyków. Warto pamiętać, że alkoholizm to choroba progresywna – z czasem staje się coraz trudniejsza do opanowania, a próby kontrolowanego picia mogą dodatkowo nasilić jej objawy.
Jeśli Ty lub ktoś Ci bliski zmaga się z uzależnieniem, skonsultuj się z terapeutą lub ośrodkiem leczenia uzależnień. Im wcześniej zostanie podjęta decyzja o zmianie, tym większa szansa na trwałą trzeźwość i powrót do pełni życia.
